KHI TRẺ “HIẾU ĐỘNG, MẤT TẬP TRUNG”, KHÔNG CHỈ LÀ ADHD
Ths.Bs. Bùi Phương Thảo
Nhiều phụ huynh đưa con đi khám vì con “ngồi không yên, dễ nổi cáu, hay quên, kém tập trung”, và được chẩn đoán rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Tuy nhiên, một số trường hợp lại ẩn chứa một nguyên nhân ít ai nghĩ đến: động kinh cục bộ (focal epilepsy) – thể động kinh kín đáo, không có cơn co giật điển hình.
Động kinh cục bộ – không phải lúc nào cũng “co giật”
Khi nhắc đến động kinh, đa số người nghĩ ngay đến hình ảnh co giật toàn thân, sùi bọt mép, mất ý thức. Nhưng trong động kinh cục bộ, hoạt động điện bất thường chỉ xảy ra ở một vùng nhỏ của não.
Tùy vị trí bị ảnh hưởng, trẻ có thể:
Đơ người, nhìn trân trong vài giây
Lặp lại một hành vi vô thức như mân mê đồ vật, liếm môi, đảo mắt
Mất chú ý thoáng qua, không phản ứng khi được gọi
Sau đó lại trở về bình thường, không nhớ chuyện vừa xảy ra
Những “cơn nhỏ” này diễn ra âm thầm, dễ bị nhầm với thiếu tập trung hoặc hiếu động.
Khi động kinh “giả dạng” ADHD
Các nghiên cứu quốc tế cho thấy, 12–50% trẻ bị động kinh có triệu chứng tương tự ADHD – đặc biệt khi ổ điện não bất thường nằm ở thùy trán hoặc thái dương, những vùng điều khiển chú ý và hành vi.
Trong khi đó, nhiều trẻ bị động kinh cục bộ không co giật chỉ được phát hiện sau nhiều năm điều trị ADHD mà không cải thiện.
Ví dụ, một bé trai 8 tuổi thường xuyên bị cô giáo phàn nàn “hay mơ màng, không chú ý bài giảng”. Sau khi làm điện não đồ (EEG), phát hiện có sóng động kinh vùng trán, và khi điều trị bằng thuốc chống động kinh, bé tập trung và bình tĩnh hơn rõ rệt.
Khi nào nên nghĩ đến khả năng động kinh?
Cha mẹ nên lưu ý nếu trẻ có:
Những lúc đang chơi bỗng “đơ” ra vài giây, mắt nhìn xa xăm
Không nhớ những gì vừa xảy ra
Có cử động lặp lại vô thức (ví dụ: bấm tay, liếm môi, nhún vai)
Hành vi thất thường, lúc bình thường – lúc cáu gắt vô cớ
Không cải thiện dù đã can thiệp hành vi hoặc dùng thuốc ADHD
Tiền sử chấn thương sọ não, viêm màng não, viêm não.
Nhân cách giống người động kinh: bạo lực, tham ăn, lai nhai khó chuyển chủ đề,…
Khi có các dấu hiệu này, nên đưa trẻ đến khám chuyên khoa Thần kinh nhi hoặc Tâm thần nhi để làm điện não đồ (EEG) và đánh giá phát triển toàn diện.
Phát hiện sớm – can thiệp đúng hướng
Phát hiện sớm giúp tránh bỏ sót động kinh và hạn chế các ảnh hưởng lâu dài lên học tập, hành vi, cảm xúc.
Điều trị đúng hướng (kết hợp thuốc chống động kinh, điều chỉnh hành vi và hỗ trợ học đường) có thể giúp trẻ tập trung hơn, giảm tăng động, cải thiện chất lượng cuộc sống rõ rệt.
Thông điệp từ bác sĩ Thảo
Trên lâm sàng Thảo gặp nhiều case tưởng là ADHD nhưng khi làm điện não đồ thì có khá nhiều sóng kích thích.
Không phải mọi trẻ hiếu động hay mất tập trung đều là ADHD.
Một số em đang gửi tín hiệu từ não bộ – và nhiệm vụ của người lớn là lắng nghe thật kỹ.
Với các nhà chuyên môn, hãy cố gắng sàng lọc điện não đồ, đọc điện não đồ đúng, tránh chẩn đoán sai để lại hậu quả cho các cháu khi không được điều trị đúng cách.
